Sabemos todo o necesario sobre os dereitos de autor? Son iguais no ámbito presencial e material que na contorna dixital? E, sobre todo, é posible achegarse a estas cuestións dunha maneira pedegíxica e amena? Hoxe quedounos claro que si. E, por suposto, tamén aprendemos moito sobre Dereito, cultural e todas estas cuestións que, demasiadas veces, dan preguiza antes mesmo de afondar nelas.

A avogada e xestora cultural Marta Suárez-Mansilla foi a encargada de achegarnos a todas estas cuestións. A sesión, que se celebrou na sala circular do Auditorio de Galicia, comezou por un repaso á regulación pública das disciplinas artísticas -artes plásticas, sector editorial, escénics música e cine e audiovisual- e do ámbito laboral das profesionais destes sectores.

Dereitos de autor e propiedade intelectual

A sesión tiña como un dos seus eixos principais abordar a cuestión dos dereitos de autor. Marta compartiu connosco toda a casuística e normativa ao respecto, incluídas as coñecidas como licenzas libres, como Creative Commons, e á xestión destes dereitos na contorna dixital. Falamos tamén de autoxestión, de obrigas relacionadas co ámbito fiscal e, sobre todo, resolvemos moitas dúbidas!

Ademais, Marta deixounos un montón de información complementaria relacionada coa xestión dos famosos NFTs!

O Auditorio de Galicia

Como xa comentamos, a sesión celebrouse nunha das salas dispoñibles no Auditorio de Galicia, porque, antes de falar de dereito cultural, quixemos tamén coñecer de presto este espazo, así como a súa programación e xestión. O noso anfitrión foi o seu director-xerente, Xaquín López.

El explicounos que o Auditorio, máis alá de ser un contedor cultural, é un organismo autónomo local dependente do Concello de Santiago de Compostela. Este organismo ten a encomenda estatutaria da realización das actividades culturais da Concellería de Acción Cultural. Así, a marca Compostela Cultura está xestionada polo Auditorio de Galicia e funciona como elemento aglutinador e ferramenta de difusión das actividades culturais que organiza a institución municipal e que se celebran, ademais de no propio Auditorio, no Teatro Principal e na Zona C.

O Auditorio de Galicia ofrece programación regular de artes escénicas, oferta expositiva e tamén musical, xa que é a sede permanente da Real Filharmonía de Galicia dende o seu nacemento en 1996. E é, por tanto, onde a orquestra desenvolve os seus ensaios regulares e parte da súa axenda de concertos.

Foi, como vedes, unha tarde moi completa e ben interesante!

Por Yovana Quintana

Escollín o resumo desta clase polo tema (traballar dende a cultura en relación á Administración), que me parece especialmente interesante. Pero tamén por Carme Casado, a quen coñezo persoalmente e teño constancia do seu entusiasmo e do grao de coñecemento que ten sobre este tema.

Ás 17.04h comeza Carme Casado, falando do tema verdadeiramente de interese nestes últimos días, a canción que lle fixo Shakira e Piqué! Reflexionando e poñéndonos en situación sobre como monetizar o que facemos.

Carme cóntanos a súa experiencia profesional, como persoal da administración pública como compradores de proxectos, pero tamén como vendedores á vez, para outras administracións superiores ou outros contextos.

Nesta clase Carme trata de ensinar como nos podemos achegar cunha boa estratexia de venta dun proxecto, para iso debemos ter toda a información e coñecer a entidade coa que queremos traballar. Comeza unha clase chea de consellos, de boas ideas e sobre todo de aprendizaxe para desenvolverse coas administracións á hora de vender un proxecto cultural.

Estudo da Administración

As institucións públicas non son moi claras á hora de expoñer a información por iso hai que saber que é o que queremos saber para comezar a buscar. O primeiro que deberiamos ver é o que di esa entidade de si mesma, a súa finalidade legal, competencias, estatutos, documentación de carácter estratéxico, valores, ámbito de aplicación das iniciativas… Ademais de coñecer á institución temos que ver o grao de cumprimento dos seus plans.

A observación de que persoas ou entidades están contándonos os proxectos da administración danos pistas do grao de escoita activa ou de implicación que teñen co territorio, para saber si nos van escoitar.

Contamos cos apartados de transparencia e a relación de contratos a executar, que todas as institucións públicas teñen a obriga de ter, e o estado de contas ou tamén pode haber algún proxecto colgado no que podemos ver o que están dispostos a gastar. Débese contrastar os valores cos obxectivos da nosa proposta para ver a viabilidade.

Unha vez estudiado si presentar ou non o noso proxecto temos que ver con que ferramentas administrativas encaixa, para iso precisamos saber tamén con cales traballa esa entidade.

Ferramentas habituais 

 Existen diferentes ferramentas de contratación. O uso dunha ou doutra vai vir determinado pola administración contratante e o tipo de concorrencia, tamén atendendo ao obxecto do proxecto. Así atopamos dous tipos de fórmulas:

As suxeitas a competencia (obrígannos a competir en mercado con outras iniciativas similares a nosa, non permiten negociación previa) como

1. Convocatorias de Axudas e premios e subvencións nominativas (que se formalizan cun convenio). Todas as administración teñen a obriga de publicar todas as axudas, concursos, subvencións, convenios na base de datos nacional de subvención. “Aprendemos a palabra MINIMIS -límite de subvencións que pode recibir cada empresa”
2. Fórmulas de contratación: escolle a lei, depende do volume do contrato. A administración pode decidir utilizar unha fórmula de condición superior se quere. A maior grado de competencia maior dificultade administrativa:

• Concursos: Analízanse igual que una convocatoria pero os premios polo xeral non se xustifican. Pódese acceder a un beneficio maior que o coste de produción. Dependen dun xurado. É difícil prever o resultado. Optar a premios ou concursos dan prestixio.
• Contratacións por procedementos abertos: Concursos_ a administración está executando os seus fondos a través de procedementos de contratación. A administración decide o que quere facer e determina as condicións do contrato. Pódense consultar todos os pregos publicados
• Procedementos abreviados: precisas convite, é importante que nos coñezan, sendo moi respectuoso cos procedementos da administración. Teñen un nivel de documentación bastante simple e hai un proceso de presentación de ofertas e o proceso de negociación é voluntario.
• Contratos menores: vén determinado polo importe do contrato e pola temporalidade e previsión deste contrato. Precisas invitación e deberase ter un mínimo de tres ofertas. É a ferramenta de contratación máis habitual. Hai diferencias de criterio segundo a administración. O criterio de adxudicación é do persoal técnico.

As non suxeitas a competencia (nos permiten un espazo de negociación máis seguro): Fórmulas especiais, tipificadas na lei de contratos como tal que son contratos que pola súa natureza soamente se poden formalizar cunha entidade:

• Patrocinio: A xustificación ten que vir dada pola notoriedade pública. Para poder xustificala precisamos métrica de asistentes e demostrar que  deste xeito se chega a un público ao que non se chegaría doutra maneira. Se non se cumpren as condición pódese cancelar o patrocinio.
• Contrato por exclusividade: Cando queremos utilizar marcas que están rexistradas e explotadas e que a súa valoración de mercado ten que xustificar que compensa. Implica valoración técnica.
• Contratos de servizos intelectuais: Considéranse dunha natureza de carácter intelectual e cunha especial complexidade.
• Contrato de creación e interpretación artística e literaria e os de espectáculos: Están excluídos de concorrencia, veñen determinados pola particularidade do espectáculo.
• Docencia: Falamos dun produto propio intelectual particular. Si estivera estandarizado habería que ir a concorrencia.
• Subvencións nominativas/convenios: Regulados no Art. 6 Lei de Contratos e Lei de Subvencións. Con esta fórmula temos o 100% de negociación, todas as cláusulas son negociables. Os convenios pódense realizar si non ten sentido a concorrencia competitiva o interese xeral e competencia dos asinantes. Están regulados polas propias bases da entidade.

Claves

• Canta máis información teñamos tanto da administración como dos documentos, pregos, etc… máis viable será o noso proxecto. Identificar o rol das persoas dentro da administración. Interesarse por proxectos doutros territorios e boas prácticas.
• Temos que pasar un proceso de aprendizaxe por experiencia e preguntar, preguntar e preguntar os departamentos de contratación das administración!
• Hai que ser conscientes de que as administracións teñen moitas restricións detrás e que veñen determinadas polas leis de subvencións que, ademais, son distintas dependendo da comunidade autónoma.
• Hai que entender as claves para encaixar o noso proxecto.
• Moi importante a denominación que teña o proxecto que vai determinar o tipo de fórmula de contratación que se pode usar, por iso hai que ser moi coidadoso e claro neste punto. Tamén axuda ter certa picaresca para que se axuste ao que queremos conseguir!
• Coidado coa información que se presenta en fases iniciais para non regalar o traballo. Non regalar creatividades.
• Tentar que figure todo na documentación, falar de cartos sen medo para ver a capacidade que temos de asumilo.
• Avaliación do nivel de risco tanto económico, como de esforzo, como de tempo para valorar ben o noso proxecto.

Unha clase moi práctica e visual gracias ao traballo de recompilación de documentación. Tamén houbo un momento de reflexión de equipo sobre os nosos proxectos do curso. E moita e variada intervención dos compañeiros.

Quedo co slogan …

 A CULTURA XA NON CHORA A CULTURA FACTURA!!

Orgullo de industria

Este venres celebramos unha sesión que adoita xerar moita emoción no alumnado: a da presentación dos primeiros traballos en equipo. Nesta sétima edición o foco do exercicio foi o desenvolvemento dunha diagnose dos contextos nos que cada equipo taballará nos vindeiros meses. Isto é, o Concello da Estrada, Betanzos, o Museo do Pobo Galego, a Academia Galega do Audiovisual e a Fundación Uxío Novoneyra.

Nestas últimas semanas, os equipos, apoiados por cadanseu titor, levaron a cabo un traballo rigoroso: investigacións, visitas, enquisas, entrevistas,… Todo o necesario para poder reflexionar e traballar sobre o coñecemento dos seus contextos. E as conclusións ás que chegaron puidémolas escoitar hoxe. Non podemos máis que felicitar a todos os equipos polo seu traballo nestes meses e polo mimo co que prepararon as súas presentacións!

Coma sempre, nesta sesión hai moitos nervios (e non será porque nós non lle quitemos ferro ao asunto!), pero tamén bo rollo e espírito construtivo, xa que titorxs e compañeirxs aportan suxestións, ideas e por suposto parabéns, aplausos e agarimo.

Iso sen esquecer a festa, porque esta sesión é a última do trimestre e por tanto a antesala do Nadal. Así que despois da exposición e da posta en común, pechamos a xornada na cafetería da facultade facendo unha das cousas das que se ocupa a xestión cultural: coidar da comunidade 😉

Por Yolanda Cinza

O venres 2 de decembro acompañounos na sesión do CEUXC Jaume Colomer, con 20 anos de experiencia nos públicos da cultura e 40 anos na docencia universitaria. Introduciu a súa charla falando da definición de público da cultura: palabra de orixe francés sobre o conxunto de persoas interesadas por determinadas prácticas culturais; anteriormente era unha abstracción con certo interese polo que van a ver; pero cada persoa busca cousas distintas, en diferentes circunstancias da súa vida, polo que os públicos, non se poden tratar desde a uniformidade.

Jaume estruturou a súa ponencia baixo o eixo de catro preguntas:

1. Quen son os públicos da cultura?
2. Cómo se formas os valores e os intereses culturais?
3. Para qué queremos desarrollalos?
4. Cómo podemos promover o desenvolvemento dos públicos que xa participan activamente nun proxecto cultural?

Quen son os públicos da cultura?

 Os primeiros estudos dos públicos xurdiron nos museos, coas seguintes cuestións (quen son os visitantes, de onde veñan, como son, como organizamos espazos?…) e sempre se falaba das persoas que viñan ás actividade, pero non se falaba das persoas que non viñan e de por que non viñan. En Francia falouse por primeira vez do “NO PUBLIC”.

Nun primeiro momento, coa programación cultural había que explorar a que tipo de cidadáns interesaba, a quen lle ía a gustar… (democratización cultural); polo que nun primeiro momento dábaselle máis importancia aos contidos e en segundo lugar, aos públicos. Pero todo isto cambiou 180º, porque cambiou o márketing do produto e a importancia pasou ao cliente. Agora xa non importa o produto, importa o cliente. Temos que analizar a comunidade de públicos, facer programación sobre o que eles necesiten.

SLOGAN: POÑER AOS PÚBLICOS NO CENTRO DO PROXECTO CULTURAL. Para qué? Pois para que non sexan os últimos da cadea, para poñelos no punto da orixe (programar para eles… onde viven?, que buscamos?….)

Pero, e se en lugar de programar para eles programamos con eles? Para que se sintan parte da comunidade, e se os implicamos na toma de decisións? Baixo estes parámetros, houbo críticas, porque marcaba uns riscos sobre os programadores: banalizaba o seu traballo, podían quitar traballo aos programadores, perda de poder… A partir de aquí, chega a pandemia, con situacións traumáticas para toda a sociedade, o que deu lugar a incrementar a importancia da xestión dos públicos. Os programadores teñen que reinventarse, co que aparece o chamado “público dixital” (Elena Neira, UOC), eses públicos presenciais nas subscricións en plataformas dixitais.

Estudos de poboación en México e Francia, falan dos públicos híbridos, aqueles públicos que, sen abandonar a programación cultural presencial, seguirán con contidos dixitais. O período post-pandémico fixo que cambiaran os hábitos dos públicos. Jaume pon o exemplo da cidade de Barcelona, onde non existe case a venta anticipada de entradas para as artes escénicas. Conta que o 90% das entradas mércanse durante a última semana:  mudaron os hábitos, comezamos a vivir ao día.

Ao longo da historia, aparecen diferentes teorías sobre os intereses culturais da sociedade:

Pierre Bordieu (1930): As prácticas culturais dos cidadáns ordenábanse baixo este eixo:

• Alta cultura: asociada as clases altas da sociedade.
• Cultura popular: asociada as clases baixas.

Richard Peterson (1932): Fala da diferencia entre:

• Omnivorismo cultural: Interese por diferentes actividades culturais das clases sociais altas.
• Univorismo cultural: As clases sociais baixas só están interesadas por un tipo de cultura.

No ano 1959 André Malraux (1º ministro francés) é a primeira persoa que decidiu crear un ministerio e unhas políticas públicas que facilitasen á cidadanía o acceso universal á cultura. Bernard Lahire (1963): discute as anteriores teorías, afirmando que, aínda que os nosos intereses culturais sí que están influenciados polo noso grupo social, existen excepcións: persoas que pese a pertencer a un grupo social determinado, participan en prácticas sociais e culturais que non “pertencen” ao seu colectivo social. Así, podemos falar de

• Consonancia cultural: grupos sociais nos que prima a presión de conformidade sobre os s membros do grupo
• Disonancia cultural: Adoptan como propias as prácticas culturais distintas do seu status social.

Cómo se forman os valores e os intereses culturais?

A partir das tres anteriores teorías, xorden as chamadas necesidades humanas: onde o interese xurde coa experiencia. Jaume formulounos a seguinte pregunta: Poderíades dicir as 2 ou 3 prácticas culturais que máis vos interesen?… música, cine, poesía, lectura, comer, folclore, verbena… Estas practicas veñen relacionadas coas relacións familiares e de amizade desde que éramos pequenos e pequenas. Pero os intereses son dinámicos e non podemos etiquetar ás persoas polos seus intereses, pois estos con cambiantes.

Para que queremos desarrollar aos novos públicos?

Falar de públicos e falar de cidadáns, persoas con distintos intereses e características persoais moi diferentes, en diferentes estados respecto a unha práctica cultural determinada. Os intereses sempre son forzas que motivan a participar.

Estados da Demanda (e tipos de público):

1. Demanda inexistente
2. Demanda latente: persoas que teñen interese, pero que non participan (hai demanda, pero non e activa): Barreiras á participación:

• Obxectivas: non hai cartos, non teñen tempo (total e conciliable), non teñen acompañante, non hai información (suficiente e no momento oportuno)…
• Subxectivas: prexuízos (sociais ou culturais), medos, ansiedade, inseguridade (na elección ou no comportamento)….

3. Demanda activa:

• Inicial ou novel: persoas que participan por primeira vez
• Ocasional: Persoas que participan por recomendación, por unha boa campaña de márketing
• Habitual/proactivo: Persoas moi interesadas en participar, a cultura está empre presente na súa vida.

A partir de aquí, Jaume falounos sobre o Márketing Cultural. Francois Colbert (“Márketing de as artes y la cultura”), especialista en márketing cultural, considera que o que mellor explica a diversidade das prácticas culturais son os chamados beneficios buscados: integración e promoción social, a identidade de xénero, o aprendizaxe; tamén estudiados por Jacques Natel. Falamos das variables de segmentación dos públicos en Civican, o Centro Social e Cultural da Fundación Caixa Navarra, do método CANVAS, do “Customer jobs, pains y gains” a proposta de valor, os 10 focus groups (sesión de debate)…

Cómo podemos promover o desenvolvemento dos públicos que xa participan activamente nun proxecto cultural?

Un xestor xera unha actividade con valor de mercado e a actividade cultural regula a oferta e a demanda; por iso falamos da xestión relacional de públicos:

• Márketing Transaccional: aquel centrado no produto, cun obxectivo determinado de ventas, con campañas reiterativas, invasora…, con márketing PPPP, en definitiva, moita publicidade.
• Márketing Relacional: Procura a busca do cliente, mestura de relacións… busca captar clientes, de relacións satisfactorias e duradeira entre os públicos baseándose no coñecemento e na confianza. Aquí poñíamos o exemplo das plataformas dixitais como NETFLIX.

 E esta é a miña pequena aportación sobre todo o que falou Jaume. Moitas grazas a tod@s.