Achegámonos á “cultura que toca” nunha nova edición de Culturgal

É case unha tradición visitar Culturgal con cada edición do Curso, pero o ano pasado, por mor da covid e a non presencialidade, non puido ser. Por sorte, esta fin de semana puidemos saldar esa débeda co alumnado da sexta edición cunha visita á “cultura que toca”, como indicaba o lema desta nova cita da Feira das Industrias Culturais Galegas.

A xornada comezou no Pazo da Cultura de Pontevedra cun encontro coa organización da feira, que tivo como aliciente unha visita guiada, na que a nosa anfitroa resultou ser Sara Piñeiro, compañeira do Curso e parte do equipo de Culturgal, quen nos explicou todo o necesario para poder orientarnos no recinto e gozar da programación.

Tamén tivemos tempo para achegarnos no noso percorrido a Escena Galega da man de Diego V. Meizoso, titor da sexta edición :)

E, por suposto, tivemos tamén tempo para gozar da oportunidade de vernos en persoa, da oferta cultural presencial e de todo o que os stands ofrecen nun Culturgal que, probablemente, nunca viviramos dun modo tan intenso.

 

 

Parte do equipo promotor do Curso e un grupo de alumnos e alumnas visitaron o FIOT (Festival INternacional Outono de Teatro) de Carballo, para coñecer de preto como se organiza unha proposta cultural coma esta, recoñecida con varios premios pola súa calidade e bo facer no eido tanto das artes escénicas como da xestión cultural. A imaxe é unha foto de grupo, na entrada do Pazo da Cultura, que é a sede do FIOT

Viaxamos ata Carballo para coñecer o FIOT

O Curso está este ano en pausa para as aulas, pero non para outro tipo de propostas: é o caso da viaxe ao FIOT de Carballo que vimos de celebrar para coñecer de preto boas prácticas na xestión cultural e na que, ademais, puidemos gozar dun día de encontro arredor da programación do festival con parte do noso alumnado.

A xornada partiu dunha proposta da alumna da sexta edición María Veira, que forma parte do equipo de Cultura do Concello de Carballo e da asociación Telón e Aparte. Ambas entidades organizan o Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo dende hai trinta anos e tiveron a amabilidade de recibirnos, acollernos e explicarnos de primeira man tanto a historia do evento como cuestións relacionadas coa súa programación, xestión ou financiamento.

Da man da propia María e de Carmen Castro, técnica de Cultura do Concello, así como de Alberto Sueiro, presidente da AC Telón e Aparte e do concelleiro de Cultura Marcos Trigo puidemos coñecer algunhas das claves do FIOT. Por exemplo, a importancia de involucrar a todos os ámbitos da vila (dende o comercio e a hostelería ata centros educativos). Así conséguese que sintan o festival como algo seu, como xa ocorre coa cidadanía, implicada e plenamente identificada con esta proposta cultural.

Tamén nos explicaron a importancia que tivo para o desenvolvemento do proxecto a participación activa de profesionais da xestión cultural que, dende aquela, traballan man con man coa asociación.

E como o festival trata de facer comunidade non so co público, senón tamén coas creadoras e as compañías. Para isto, dende o FIOT tratan de implicarse na medida das súas posibilidades no proceso creativo ou na produción, como ocorre con montaxes como Fillos do Sol.

O FIOT e as novas tecnoloxías

Na nosa visita a Carballo tivemos ocasión de gozar da estupenda programación do festival prevista para ese día: dende a proposta de sala (As Cigarreiras) ata as iniciativas máis experimentais de Microescenas en Metro Cadrado ou FIOT en Ruta, pasando por FIOT Fónico: unha aposta por sumar tecnoloxía e teatro no que o espazo urbán pasa a ser a escenografía dunha historia -creada nesta ocasión pola artista María Lado- e que converte ao espectador/camiñante en persoaxe da historia O espello que arde.

Quedounos para outro día coñecer OTNI (obxectos teatrais non identificados), a Rúa dos Contos e un montón de propostas interesantísimas que recolle o programa desta edición, e que están dispoñibles na web do festival.

Necesidades e oportunidades

Nesta xornada, na que nos divertimos tanto como aprendemos (ou sexa, moito!) quedounos tamén unha reflexión, acerca da relación entre as necesidades e as oportunidades das que sempre fala Ana Lorenzo (Cidadanía) na súa sesión do CEUXC adicada á diagnose.

Neste caso perfectamente explicada por Alberto Sueiro, da AC Telón e Aparte: “Eramos un grupo de teatro afeccionado, queriamos ver teatro e aquí, en Carballo, non había nada”.

Trinta anos despois, o FIOT forma parte do Banco de Boas Prácticas na Xestión Cultural de Galicia, ten o Premio da Cultura Galega (2018) no ámbito das artes escénicas e está recoñecido polo Observatorio da Cultura en España como unha das dez iniciativas culturais máis importantes de Galicia.

E o ano que vén, nós seguro que volvemos ;)

Ata aquí chegou a sexta edición do CEUXC: vémonos no curso 2022-23!

A sexta edición do Curso de Expert* Universitari* en Xestión Cultural chegou ao seu fin. Faino despois de meses intensos de aprendizaxe práctico arredor do deseño dun proxecto cultural e dun verán que unha parte do noso alumnado adicou a desenvolver prácticas en entidades do sector.

Para isto, tivemos o pracer de colaborar de novo co Concello de Allariz, Culturactiva, Sinsalaudio, a Rede Museística Provincial de Lugo, Xeneme ou a fundación Cidade da Cultura. Pero tamén de incorporar á rede de colaboradores que tecemos dende 2014 a varias empresas culturais, como Xeitura, PlayPlan, Ainé, Cunde e Fonosaurios. Tamén ao Museo do Pobo Galego, produtoras cinematográficas como Matriuska ou Abano e os festivais de cinema Curtocircuíto 2021 e S8.

Lembraremos este 2020-21 como o curso no que tivemos que afrontar o reto de combinar presencial e o virtual dun xeito dinámico e participativo. Tamén como a primeira vez que tivemos que coñecer a tanta xente sen verlle as caras! E, como moita outra xente noutros ámbitos, no que tivemos que adaptarnos constantemente a unha situación cambiante.

E se todo funcionou é porque, do doutro lado das pantallas e das distancias de seguridade, estaban todas esas persoas que podes ver na imaxe que acompaña a este post: un estupendo grupo de novos xestores e xestoras culturais cos que deu gusto #aprenderfacendo e #aprendercompartindo. 😊

E agora que?

O CEU en Xestión Cultural ten dende hai uns anos carácter bienal. Por iso, a seguinte edición (a sétima xa!) será no 2022-23. De aquí a entón podes seguir pendente de nós nas nosas redes, pero tamén podes subscribirte ao noso boletín, para ter información de primeira man da vindeira convocatoria. Aquí tes o enlace!

 

Presentación e contraste na aula dos proxectos finais do alumnado

En todas as edicións repítense sesións que son, en realidade, fitos do Curso. Como por exemplo, a que adicamos no mes de decembro a coñecer os anteproxectos do alumnado e que adoitan de ir acompañadas, tralos nervios desa primeira exposición, dunha charla sobre cuestións de especial importancia para a xestión cultural, como a que ofreceron Ángeles Miguélez e Encarna Lago sobre inclusión e sostibilidade. Co paso das semanas, ese primeiro anteproxecto convértese nun proxecto cada vez máis sólido, ao que se lle incorpora contido a medida que avanza a formación. E así, un bo día, atopámonos en pleno contraste de proxecto con financiadores e deseñando a comunicación.

A última sesión de cada edición ten sempre algo de festa… e non só polos pinchos de despois! Supoñen unha última presentación e contraste sen presión, porque o traballos, a esta altura, xa foron entregados. E, ás veces, hai algunha sorpresa ou proposta de actividade de parte do equipo promotor que contribúe a darlle un toque distinto á xornada. Ata esta edición, no que a sorpresa cambiou de bando 😊

Pero imos por partes: o día antes, na sesión anterior, oalumnado adicara a tarde a achegarse, da man de Sonia Díaz, ás claves de accións de comunicación como a rolda de prensa, a entrevista, o discurso ou o canutazo. Fórmulas que, ademais, deberían empregar, de maneira libre e creativa, na xornada de peche do Curso.

E así chegamos a esta xornada, na que re-descubrimos os proxectos que xa coñeciamos dende a perspectiva da comunicación cultural. Ademais con risas e aplausos!

O que nós non sabiamos é que esta edición, na que tantas sesións tiveron que celebrarse en liña e na que ademais nos achegamos tanto á cultura dixital, non podía acabar sen un hackeo…

 

Os premios Culturiña

Foi nun momento da presentación do equipo de Tomiño-Vilanova da Cerveira. Cun chío ficticio, unha intervención do público (Elena, falando desa culturiña que coidar) e, de pronto, o equipo de Cambados, exercendo como comisión de festas, deu paso aos premios Culturiña para docentes e equipo promotor… imaxinade as nosas caras! Non coñecemos comisión de festas mellor nin premios máis riquiños:

 

 

Coas máscaras non se nos ve ben, pero se vos fixades un chisquiño, nesta foto vésenos moi, moi contentas. Foi unha xornada de peche estupenda, que seguiu coa festa de rigor e que lembraremos durante moito tempo, igual que lembraremos ás persoas que quixeron formar parte desta sexta edición para #aprenderfacendo e #aprendercompartindo connosco. Grazas!! 💙

Plan de comunicación cultural (II). Con Sonia Díaz

Por Tania Carreira

Na penúltima clase do curso volvimos abordar o tema do plan de comunicación cultural. Xa a primeira parte con Sonia superou expectativas, dado o ben que comunica e o ameno das súa clase. Desta volta, Sonia falounos das distintas accións de comunicación das que dispomos:

  • A rolda, que non de prensa, porque curiosamente case nunca hai prensa. Entón? Por que esta acción? Para dar espazo aos distintos axentes involucrados no evento, chámense patrocinadores, artistas, poboación a ter en conta… Con esta acción estamos creando recursos para unha percha informativa.
  • A entrevista, co fin de establecer a persoa responsable do proxecto.
  • O discurso. Segundo Sonia esta acción está desaproveitada, producíndose máis ben no ámbito informal. Dalle moita importancia o feito de preparalo ben porque nel se poden poñer de manifesto os valores que queremos destacar do proxecto.
  • O canutazo.

 

Amosounos o contido dunha escaleta para ter en conta distintos aspectos antes de levar calquera acción de comunicación:

  • Que, cando, onde
  • Quen participa
  • Como
  • Tamén incluír o argumentario para evitar que se repitan os temas ou que algún punto poida quedar fóra.

Xa sobre o desenvolvemento do acto debemos ter moi presente o protocolo, que está determinado por lei. Os actos oficiais clasifícanse de dúas maneiras, segundo por quen son organizados:

  • Por institucións públicas, onde xa está establecida unha orde de prelación, definida no Código de Ceremonial y Protocolo.
  • Privados, onde deberemos achegarnos o máximo posible a prelación legal, aínda que cunha certa marxe.

Outras necesidades a ter en conta, que non van definidas na escaleta pero que é moi importante ter en conta son a imaxe, proxección, cadeiras, atril -de pé ou non, segundo sexa o evento-, microfonía… Algúns puntos importantes a ter en conta son:

  • Todas as ocasións son de comunicación, poidamos ou non predefinilas. Pero a comunicación vaise a dar sempre.
  • Debemos ter moito coidado coas persoas que temos previsto que asistan pero que non van falar, porque probablemente si sairán na foto.
  • Hai que ter en conta a presenza dos patrocinadores nas nosas accións de comunicación según o acordado.

 

Xa na segunda parte da clase tocou pasar á práctica e deseñar distintas accións de comunicación por grupos que servirán, na derradeira sesióndo Curso, para presentar os nosos proxectos.

Mediación dixital. Con Ruth Sousa

Por Sara Pardo

Nesta sesión, Ruth Sousa empezou falando dos públicos máis xerais e a problemática que supoñería facer un evento cultural dirixido á todos eles, sen ningún criterio de especificación. Algo que é para todos os públicos non vale, porque perdería a focalización do noso proxecto cara un público determinado e faría que os públicos cara ós que realmente nos diriximos se perdan entre a xeneridade dos públicos abertos.

A crise sanitaria fixo que moitas persoas comenzaran a consumir contidos dixitais a través de plataformas e redes sociais. Así naceron os públicos dixitais, que xa tiñan cabida na Rede antes da pandemia, pero que experimentaron un crecemento frenético por mor das condición sociais e sanitarias do último ano. Así, estes públicos dixitais non son un simple destinatario, senón que tamén interactúan e crean contido por eles mesmos: son os chamados prosumidores. Non todos os prosumidores son activos nas redes, xa que existen moitos públicos que teñen que sortear certos obstáculos que lles impiden participar de forma activa nestas comunidades dixitais: non toda a xente dispón dun equipo tecnolóxico funcional para interactuar (o que ocorre moito nas zonas máis rurais) nin da información necesaria dispoñible nese momento para acceder á actividade e por exemplo, outros sinten certa inseguridade por non estaren acostumados ós diferentes usos desta tecnoloxía.

Nestes momentos os eventos culturais fanse de maneira case dixital, por este motivo nós, como asociacións ou grupos a cargo de diversos proxectos culturais  podemos traballar nas nosas propostas de valor e enfocalas cara o mundo dixital, que é o que está imperando dende fai moito. Co obxectivo de crear puntos de encontro distintos podemos empregar as ferramentas como espazo de traballo colectivo (fálase entón dunha estratexia) coa intención de aumentar a nosa interacción coa audiencia, expandir de forma simultánea a través de varias canles a nosa mensaxe ou mesmo avaliar en tempo real os efectos (positivos ou negativos) da nosa estratexia.

Cómpre destacar a creación dunha páxina web que englobe tódolos datos e apartados explicativos do noso proxecto. Esa será a pedra angular da nosa estratexia dixital, onde subiremos os arquivos fotográficos, vídeos… etc. Pero lembrade que o importante non é tanto a páxina web en si mesma, senón as actualización dos contidos que a xeran. A nosa información deberá estar centralizada e activa, cunha estructura adaptable ó que queirades contar e dispoñible para as persoas con diversidade sensorial. Tamén pódense incorporar sistemas de monitoreo da nosa audiencia. Por último, non se debe esquecer que a Web ten que ser intuitiva para as persoas recén chegadas, visualmente atractiva e nela deben estar incluídas os datos e canles de contacto.

Para analizar a audiencia dentro das páxinas web podemos contar con ferramentas como Google Analitics ou se queremos empregar canles de comunicación directa cos nosos seguidores podemos usar Mailchimp, que permite enviar correos a unha lista de contactos predeterminada (na versión de balde 2000), outra menos coñecida é Sendingblue. Para manter o contacto sempre podemos empregar plataformas de mensaxería máis actuais como Whatsapp (ou a súa versión máis profesional WhatsappBusiness) ou Telegram. Sempre é importante establecer unhas normas de uso nas distintas canles de comunicación que empreguemos para evitar futuros altercados.

As redes sociais son unha das opcións máis recentes e dinámicas que temos a nosa disposición para comunicar calquera tipo de proxecto. É das opción máis participativas actualmente debido a súa inmediatez, achegamento directo ao público, creación de contidos e construción dunha imaxe propia, sen contar a súa capacitación de (auto)análise. Sen embargo, as redes tamén cambian frecuentemente de contido, tácticas e formato. As máis coñecidas son:

  • Páxina de Facebook: Ofrece unha imaxe corporativa, ademáis de favorecer unha descripción dos nosos contidos e previsualización de contactos. Estas páxinas xestionánse a través dun administrador e un editor, polo que é moi doado a repartición de tarefas. Entre as recomendación para a súa xestión está a de escribir textos claros e lexibles, non abusar dos emoticonos, equitetar persoas de forma frecuente, imaxes e vídeos en boa calidade e que non sexan moi longos (a gran maioría dos usuarios só visualizan 45 seg. de vídeo de forma xeral).
  • Perfil en Instagram: Esta rede é a máis usada entre a xuventude, cun perfil de idade dos usuarios entre 15 e 42 anos. A súa particularidade máis salientable é que é máis visual ca calquera outra rede social, polo que o mellor é non empregar textos demasiado longos. Os tan famosos hashtags mellor empregalos de forma concreta, así como os vídeos longos (se son máis de 60 minutos pasan a Instagram TV). Esta rede permite facer vídeos en directo, vídeos curtos chamados Stories que se eliminan en 24h e Post regulares
  • Twitter: É a rede de divulgación e de cultura máis popular, xa que sirve de ponte entre persoas que queren crear comunidades e que teñen un nivel alto de interacción e actividade. Coa particularidade de que cada chío que escribas debe conter menos de 280 caracteres, vén de incorporar novos formatos como os Fleets (historias de curta duración).
  • Linkedin: Trátase dunha rede que conecta persoas con perfís empresariais e onde normalmente son as propias empresas as que contan o que están a desenvolver.

Entre as numerosas ferramentas para analizar e xestionar redes sociais podemos destacar Hootsuite, Buffer (cunha interfaz máis sinxela) e Metricool (basado na análise de métricas).

Para rematar esta entrada, gustaríame resaltar que a participación cidadá e a mediación dixital xa non pode limitarse a promocionar actividades en redes sociais, porque xa adquiriron un potencial cultural e social que vai máis aló da simple comunicación unilateral tradicional. A clave é proponer actividades nas que os diferentes públicos poidan participar e aportar os seus coñecementos e experiencias.

Neste sentido, hai que ser flexibles e aprender das respostas e do comportamiento da xente que se agocha detrás dos usuarios online. Neste mundo electrónico onde todo é efímero, nós temos que crear e transmitir as nosas propostas e adaptalas ós novos cambios, que por sorteo ou desgracia, son o día a días das redes e plataformas dixitais actuais.

Plan de comunicación cultural. Con Sonia Díaz

Por Isabel Fernández

“O que non se comunica, non existe” (Umberto Eco)

Sonia comunica, e comunica ben. Na portada da súa presentación había unha frase que apuntaba maneiras: “Isto non é unha chapa en Power Point”. E non o foi. Desde o inicio captou a nosa atención. Comezou cun breve percorrido profesional e centrándonos en cal é, a día de hoxe, o seu momento vital: coidar os tempos para conciliar e participar en proxectos con equipos femininos ou dirixidos por mulleres (preferentemente).

Encántame que comezara dicindo, e que insistira niso ao longo de toda a charla, que unha das cousas máis importantes para elaborar o Plan de Comunicación é partir dunha reflexión previa: equipo xunto e pensando; a estas alturas case parece unha proposta revolucionaria nun mundo no que imos como polos sen cabeza. “Un plan de comunicación pode ser un folio, o importante é sentarse e pensar”. Ás veces lanzámonos a escribir ou a facer como tolas, sen ter en conta este paso previo e imprescindible.

Partimos de preguntas chave: necesitamos un plan? existe un plan ideal, un canon? Tras un breve repaso por algúns conceptos clásicos de marketing e da súa evolución parece que falamos case do mesmo, con diferentes nomes, en diferentes épocas.

 

Fonte: Sonia Díaz

 

Un Plan de comunicación sempre debe ter, como mínimo, uns obxectivos claros, saber os recursos humanos e económicos dos que dispoñemos e os tempos.

Amosounos a estrutura tipo dun Plan de comunicación, incidindo en que non existen apartados máis importantes que outros, e que non sempre todos deben estar cubertos. Estes son os 8 pasos que ela propón para percorrer o camiño:

  1. Diagnose
  2. Obxectivos
  3. Públicos
  4. Soportes
  5. Estratexia e tácticas
  6. Accións e materiais
  7. Cronograma
  8. Orzamento

E algunhas frases/conceptos e ideas chave que me levo da explicación de cada un destes puntos:

  • É fundamental que exista confianza no equipo de comunicación, así como deste co resto do equipo.
  • Hai que adaptarse a cada público.
  • Sempre hai unha parte de formación interna non explicitada por parte do equipo de comunicación de cara ao resto do equipo do proxecto.
  • Dentro da estratexia, debemos crear unha idea forza que poida converterse nun slogan e/ou nunha idea gráfica. É importante ter unha frase que resuma o noso proxecto e que sexa comprensible.
  • Os beneficios non só son os máis evidentes, senón que tamén temos que pensar nos beneficios funcionais, emocionais, proxectivos e nos persoais.

Por último, falounos de novas tendencias en comunicación, así como da xestión das crises e do liderado:

  • Construír un relato para todo o ano dun único evento, apoiándonos por exemplo en imaxes: 8M, día da patria galega, etc.
  • Intercambio de promocións entre diferentes eventos con públicos similares. A importancia de crear alianzas.
  • Crowdfundig; non tanto pola recadación, que tamén pode ser, senón porque durante a propia campaña, xa se está comunicando.
  • Procura de entidades que teñen infraestruturas pouco utilizadas e coas que se pode chegar a un acordo para difusión.
  • O primeiro paso na xestión das crises, debe ser xuntarse o propio equipo e falar, antes de facer declaracións públicas.
  • O equipo de comunicación debe ser dos primeiros en saber que está pasando; a importancia da comunicación bidireccional. “A comunicación axuda a solucionar o problema, pero non soluciona o problema”.
  • Gardar as formas nas comunicacións en redes sociais.
  • A importancia do liderado para todos os momentos, para os de crise tamén; aquilo de estar ás duras e ás maduras.

 

Rematamos a sesión co traballo en grupos na elaboración do Plan de Comunicación dos nosos proxectos. Persoas pensando, tal e como recomendara no comezo da súa charla como premisa básica para un plan de comunicación dun proxecto cultural.

Non podo evitar pensar nesta frase de Hannibal do Equipo A 😊.

Se os nosos Plans de comunicación saen ben (ou polo menos mellor do que sairían sen a súa axuda), vai ser polas súas aportacións. Graciñas Sonia!

Desenvolvemento de negocio no sector cultural e creativo. Con César Abella

Por Marcos Rodríguez

Nesta sesión do Curso tivemos a César Abella, de Trivium ( empresa galega, non o Trivium americano, a miña banda favorita) quen viu a falar sobre o desenvolvemento de negocio no sector cultural e creativo.

 

 

Sempre asusta a palabra “negocio” no ámbito cultural e creativo, pero a realidade é que cómpre incorporar esta visión empresarial para facer viables os proxectos. As profesionais da cultura tamén comemos, pero a sociedade non está preparada para esta con_versa…

César dividiu a sesión en tres partes: unha, com intro da súa empresa, outra falando sobre contratación pública e unha parte final falando de casos prácticos.

 

Trivium

Trivium é un grupazo  unha sociedade fundada en 2004 en Santiago de Compostela e teñen realizado máis de 350 proxectos. O seu eslogan é “dámoslle forma ás túas ideas”. Traballan na consultoría estratéxica, no mundo museos, na xestión e comunicación cultural… Na súa web trivium.gal podedes ver toda a info que compartiu con nós na súa presentación. Máis de 17 anos de proxectos ás costas fan que Trivium teña unha extensa traxectoria que contar.

Contratación pública

Na segunda parte adentrámonos no mundo da contratación pública. De primeiras non sona moi apetecible, pero ollo! que é unha info moi TOP. Aquí a raíña é a Lei de Contratos do Sector Público, a cal foi repasando e dando “tips” sobre ela.

Contratos menores: Para contratos de suministros e servizos (a cultura é un servizo ou un ben? Falámolo outro día…) o importe máximo son 15.000€ e precísase ter 3 ofertas diferentes.

 

 

Concursos abertos: A licitarrrr! –> https://contrataciondelestado.es/wps/portal/plataforma

Primeiro debemos coñecer as licitacións que hai (senón, “malamente”) e que nos interesen, para de seguido construír unha memoria e analizar á competencia. César ensinounos varios pregos de procesos de licitación que gañou con Trivium, desde os apartados técnicos até os administrativos.

Cando nos dimos conta de que para ser expertas en xestión cultural fai falta ler leis e saber sobre temas administrativos, máis da metade da sala pensou en abandonar e dedicarse ao pastoreo, pero aguantamos como boas expertas no tema.

 

Casos prácticos

Por último chegou a parte dos casos prácticos, nos que fixemos a revisión de dous proxectos de Trivium: o Mapa Literario de Compostela e o Parque Arqueolóxico de Arte Rupestre de Campo Lameiro.

Esbozamos o que serían as memorias de cada proxecto e analizamos os puntos fortes e febles de cada un. E nin tan mal. Foi moi útil ves casos reais e facer o exercicio para comprender as lóxicas á hora de traballar para a administración.

 

César rematou a sesión cun “grazas por aguantar a chapa”, pero a verdade é que era moi necesaria unha clase sobre isto.

 

 

Pd: E non deixedes de escoitar tamén aos Trivium americanos! 🤘🏻

 

Traballar desde/con/para unha entidade pública. Con Carme Casado

Por Juan Ramón Martínez Barbosa

O venres 9 de abril regresamos ás aulas para celebrar unha nova sesión. Desta vez, estivo dividida en dúas partes. A primeira -en liña- da man de Marcos Lorenzo, un dos promotores e coordinadores deste CEUXC, técnico de Cultura no concello de Ferrol. A segunda, presencial, a cargo de Carme Casado, responsable de Promoción Económica da entidade municipal compostelá Cersia Empresa.

Avanzaba Marcos Lorenzo nun vídeo, gravado días atrás, que os procesos selectivos no sector público para o posto de técnico/a de Cultura “son moi escasos en Galicia debido principalmente a que non houbo un proceso de institucionalización nos concellos”, lamentando ademais que existe unha carencia de xurisprudencia e procedementos ben definidos á hora de contratar: “Non temos aínda manuais ou academias que te preparen para oposicións en Xestión Cultural”, recalcando que hoxe en día este é un traballo de estudo bastante solitario e individual.

Xa na aula, con Marcos Lorenzo nunha pantalla en directo vía online, iniciábase a sesión con diferentes intervencións das compañeiras comentando o “panorama descorazonador” que se podía entrever tralas súas palabras e a análise da situación. Marcos incidiu iso si, pola contra, en que os técnicos e xestores culturais “somos auténticos todoterreos, multitarefa e polifacéticos, verdadeiros francotiradores que lle damos a todo”, avogando, por exemplo, por concienciar e sensibilizar aos responsables políticos para reverter esa cruda realidade.

Na segunda parte da sesión, impartida por Carme Casado, “facilitadora de proxectos empresarias e institucionais” (como ela mesma se define) procedemos a estudar, pois, como traballar desde/con/para unha entidade pública.

Incidiu Carme, xa dende o principio da súa intervención, en que “hai que poder vivir dignamente da cultura” e para isto é fundamental coñecer a entidade coa que queremos colaborar e identificar os seus obxectivos, cales son as súas competencias ou estatutos, que é o que fan e o que pensan facer nun futuro. Así mesmo, é moi importante -ademais de ser coidadosos na presentación da documentación- coñecer o modelo de operación dun organismo público, cal é a súa forma xurídica, o seu ámbito competencial e aínda a ideoloxía política que impera nese momento.

A economista realizou durante a clase un pormenorizado repaso polas ferramentas administrativas máis habituais, como son as diferentes convocatorias de axudas, concursos, premios, contratos, subvencións ou convenios. Para isto, subliña Carme Casado, debemos informarnos, coidar a nosa marca persoal ou da organización para a que traballamos e sobre todo, ser coherentes, “ter as orellas abertas e escoitar”, trazar un plan de acción, avaliar e corrixir.

Para rematar, Carme destacou a transcendencia de aprender a traballar en equipo, de non regalar ideas, de establecer relacións a longo prazo, “de conservar o contacto aínda que se perda ese proxecto”, de ter lealdade cara ao mercado no que se opera. En definitiva, a clave do éxito está, na súa opinión, en que sexamos conscientes das estratexias máis idóneas e da afinidade dos valores do noso plan cos da entidade, para así, desta maneira, establecer relacións óptimas e sólidas coas distintas administracións.

Cooperación e financiamento cultural internacional. Con Zemos98

Por Ana Escariz

O xoves 8 de abril asistimos a unha clase online impartida por Pedro Jiménez, do colectivo andaluz Zemos98, formado ademais de Pedro, por Sofía Coca Gamito, Lucas Tello e Felipe G. Gil. A cooperativa, que agora ofrece servizos de formación, mediación, produción e consultoría, xurdiu coma festival audiovisual e foi tomando diferentes formas ata chegar a ser o que é hoxe: un referente cultural interesado na educación expandida, o procomún, os coidados, a remestura e a cultura da participación que se codea coas organizacións máis punteiras no que a cultura participativa se refire no ámbito europeo.

En canto á súa financiación, conta cun 33% de fondos públicos e cun 67% fondos privados. Ao longo do seu percorrido foise internacionalizando cada vez máis e actualmente as proporcións de procedencia dos seus fondos son as seguintes: 41% internacional, 43% nacional, 13% rexional e 4% local. De aí que Zemos98 sexa o axente cultural indicado para falar de proxectos e axudas europeas.

Para coñecer un pouco máis a fondo os principios sobre os que se basean ou, como lle chama Pedro, “el código fuente de Zemos98”, recomendounos botar unha ollada á súa newsletter Canceladísimxs ou ler o último artigo que publicaron: Pedagogía de los cuidados.

Durante a primeira parte da clase, Pedro falounos dalgúns dos proxectos nos que está involucrado Zemos98:

  • PLANEA: Impulsada pola Fundación Daniel y Nina Carasso, PLANEA é unha rede de escolas, axentes e institucións culturales que se comprometen a utilizar as prácticas artísticas na escola pública de forma transversal, situada nos territorios e con vocación de xeralización e permanencia.

Esta rede está formada por tres nodos de mediación (Zemos98, Pedagogías Invisibles e PERMEA), 13 “centros piloto” que forman parte do plan transversal do proxecto e 23 “centros colaboradores” que fan proxectos concretos. Ademáis de todo o que o proxecto xera nestes centros, outros outcomes son recursos públicos (código aberto) que pode usar calquera centro, profesor ou artista interesado.

  • CONCOMITENTES: esta iniciativa, tamén financiada pola Fundación Carasso, parte do proxecto “Les nouveaux commanditaires” da Fondation de France e da idea que a cidadanía poida ser un “mecenas” que encargue obras ou proxectos artísticos. Dentro deste proxecto hai varias iniciativas que se están desenvolvendo, entre elas UCI pediática na que participa Zemos98, que está baseada no traballo na UCI pediátrica dun hospital de Tenerife para facela un lugar máis acolledor para os pacientes.
  • COMMONSPOLY: é un xogo de mesa que naceu no Hackcamp Reclaim the Commons de 2015 durante o festival número 17 de Zemos98. O xogo, que “fomenta una cultura de cooperación y cuestiona el modelo violento de privatización neoliberal” convertiuse, segundo Pedro, nunha ferramenta moi potente para usar durante os procesos de creación de fondos europeos.

Se queredes saber máis sobre a historia de como o xogo Landlord’s game, patentado por Elizabeth Magie, se convertiu no Monopoly que coñecemos (en sí mesma un exemplo de como funciona o capitalismo) podedes escoitar este episodio de 99% invisible.

  • CREATURES- CREATIVE PRACTICES FOR TRANSFORMATIONAL FUTURES: Pertence a Horizonte 2020, un programa que financia proxectos de investigación e innovación de diversas áreas temáticas no ontexto europeo. CreaTures activa e explora prácticas artísticas orientadas á sostibilidade medioambiental ye social e pon en valor procesos de participación, espazos de reflexión e de produción colaborativa no ámbito artístico. É moi interesante o que comentou aquí Pedro sobre como estes proxectos de investigación parten das prácticas culturais e despois as universidades as apoian, algo que adoita ser ao revés. Neste proxecto, Zemos98 en concreto (pertencena el outras 10 organizacións) está a traballar dunha banda, sobre o Commonspoly coma ferramenta para poñer en funcionamiento debates relacionados coa cooperación entre diferentes axentes sociales e para reflexionar sobre os diferentes modos de propiedade e doutra, no formato Hackcamp coma metodoloxía para explorar espazos de intersección entre diferentes disciplinas coma a socioloxía, as ciencias políticas, a arte, o diseño e o activismo medioambiental.

Pedro tamén falou de outros proxectos nos que participan coma Culture of Solidarity, mediactivism.eu ou Némesis.

 

Máis cousas interesantes que aprendemos nesta sesión

 

A segunda metade da clase estivo adicada a algunhas aprendizaxes que Pedro compartiu connosco:

1. Os discursos de innovación, creatividade e emprendemento adoitan sosterse sobre a precariedade das pequenas organizacións. En España somos máis precarias fronte a socios europeos e en axudas europeas non nos podemos permitir, por exemplo, non poder cobrar honorarios nun proxecto.
2. Defender a idea de cultura coma elemento de transformación social, non coma sector, para permitir unha mirada trasversal. A cultura pode ser un punto de encontro entre disciplinas e ámbitos. Ademais e especialmente no ámbito europeo, cada vez son menos as axudas sectoriais (coa excepción do audiovisual con MEDIA Europa) e máis as multidisciplinares.
3. Promover a cultura coma dereito, non coma recurso.
4. Construir unha rede non é facer un proxecto.
5. Confiar no valor dos nosos proxectos e non obsesionarnos con que non falamos inglés.
6. Reivindicar que a financiación apoie procesos e non só resultados.
7. Compartir metodoloxías e coñecementos cara afora e seguir traballando cara adentro.
8. Ter paciencia para entender os contextos alleos sen consideralos subordinados nin o contrario.
9. Os financiadores son entramados colectivos onde participan persoas coma ti.
10. O humor é algo moi serio nos proxectos europeos.

Outros consellos que nos deu de cara ás axudas europeas foron:

–  Ter en conta a importancia que lles dan as axudas os “outcomes” que poden saír dun proxecto.
– Arriscar na programación.
– Aproveitar as oficinas de apoio a proxectos europeos, que dispoñen de ferramentas para axudar nos procesos.
– Facer unha boa investigación da European Cultural Foundation, que socois españois hai, que tipo de proxectos… É dicir, enterarse de que están facenfo aí fóra!
-Ter en conta que se enviamos un proxecto a Europa, recibiremos unha valoración moi útil e relevante para aprender.

Por último, deixo algunhas ligazóns de referencias que foron aparecendo ao longo da clase:

Coop57 (instrumento financeiro inserido nun marco máis amplo de finanzas éticas e solidarias)
Stimuli (empresa griega que saca adiante moitísimos proxectos europeos)
Open Society Foundations (Fundación preocupada pola sostibilidade dos proxectos)
OVNI (observatorio de vídeo no identificado, proxecto de Toni Serra no CCCB)
Sinsal Audio (promotora musical e unha produtora de eventos culturais)
Belén Gopegui (escritora)
Jose Luis del Vicente (Comisario e investigador cultural especializado en tecnoloxía)

 

Pd. Aínda que non o comentou durante a clase, Pedro forma parte de Los Voluble, un colectivo que ten co seu irmán Benito e que traballa dende o activismo audiovisual e sonoro sobre temas coma a raza, as fronteiras, o flamenco, o dixital… Teñen colaborado con artistas coma Niño de Elche, Raúl Cantizano, Rocío Márquez e, mais recentemente, María Llergo. Recoméndovos encarecidamente que vaiades a algún dos seus shows se tedes a oportunidade. De verdade, son tremendos.

Se queredes ir abrindo boca, podedes investigar os seus proxectos Flamenco is not a Crime ou Borderhack. Deixo aquí o meu TFG, no que os entrevistei aos dous sobre cuestións de purismo e mezcla no flamenco por se vos interesa. Aparecen por primeira vez no minuto 7’30’’.