Hai nada entrabamos por primeira vez na aula da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da USC que acolleu a meirande parte das sesións formativas desta edición do Curso e, este pasado 15 de maio, celebramos a última desas sesións. Nesta ocasión non para aprender do equipo docente, senón do traballo desenvolvido polo alumnado, xa que a aula estivo dedicada, fundamentalmente, á exposición de dúas partes fundamentais dos seus proxectos culturais, como son o plan de comunicación e a estratexia de financiamento.

Nestes meses de aprendizaxe teórica e traballo práctico en paralelo, os proxectos iniciais, que coñecemos a finais de decembro de 2018, foron evolucionando. Porque, polo camiño, o alumnado incorporou novos conceptos e aprendeu distintas maneiras de facer, trasladándoas ás súas propostas: desde o traballo previo de diagnose, para identificar necesidades e oportunidades, ata o coñecemento dos públicos da cultura, sen esquecer a captación de fondos europeos, as posibles conexións co mundo da empresa ou a relación entre a xestión cultural e a Administración pública.

De que falamos estes nove meses?

Nesta edición do Curso, puidemos ter unha visión panorámica das políticas culturais e falamos de participación cidadá, turismo cultural e desenvolvemento territorial, economía da cultura, marketing cultural e xestión de públicos, mediación e programación cultural en artes escénicas e música, así como en audiovisual e no mundo do libro. Tivemos contacto co dereito aplicado á xestión cultural e coa produción no eido expositivo e en grandes eventos. Achegámonos á relación entre os centros culturais e os laboratorios de creación. Aprendimos a diversificar ingresos e tivemos ocasión de presentarlle os nosos proxectos a posibles financiadores e patrocinadores culturais. Sen esquecernos da cultura dixital e das estratexias de comunicación dixital coas que traballan algunhas das principais institucións culturais no ámbito internacional.

Os coordinadores e titores Marcos Lorenzo e Sergio Lago tamén aportaron os seus coñecementos, guiando a construción dos proxectos do alumnado, apoiados por Diego Parajó, titor dunha parte do Curso e responsable de aportarlle aos alumnos dinámicas de traballo en equipo y creatividade, e Sonia Díaz, tirora da parte dedicada ao patrocinio e mecenado culturais e ao plan de comunicación.

Aprender dentro e fóra das aulas

Foron varias as ocasións nas que o Curso trasladou a aula fóra da Facultade, co obxectivo de achegar ao alumnado a institucións de referencia da cultura galega, coñecéndoas desde dentro: desde o Consello da Cultura Galega , o Museo do Pobo Galego, o CGAC y el Auditorio de Galicia ata Culturgal, a cooperativa Urdime e a fundación Didac.

Ademais, o CEU en Xestión Cultural tivo ocasión de poñer en marcha nesta edición a iniciativa de coñecemento común A Xestión Cultural en Galicia: unha colección de reflexións e análises de profesionais de referencia na xestión cultural sobre os seus respectivos ámbitos de traballo, que se publicou durante varias semanas no xornal dixital Praza Pública e que podedes ler tamén desde aquí.

De moitas destas cousas, que agora repasamos con vós, falouse na última sesión do Curso, na que o alumnado puido compartir as súas vivencias e opinións con respecto a sesións, docentes, visitas e actividades.

E así, coa satisfacción do aprendido e do feito nestes meses, remataron as aulas da quinta edición.

Ata o vindeiro 30 de setembro, o Curso prosigue, coas prácticas do alumnado en empresas e entidades do sector. Seguimos a #aprenderfacendo y #aprendercompartindo!  ;)

Por Luz Mery Barral

O pasado  xoves 25 de abril estivemos no Consello da Cultura Galega con María Yáñez, con quen fixemos  unha pequena viaxe polos contidos  dixitais  dende  o pasado século ata  a actualidade.

María Yañez foi unha das primeiras persoas que traballaron na  creación de contidos dixitais, primeiro en  Internet, facendo pequenas citas e traballos de xornalismo de pouca extensión, e logo xa noutras plataformas.

Sobre o ano 1996 no diario en galego Vieiros, primeiro portal- revista en galego, xa desaparecido, que ela dirixiu case un ano. Logo desta época,  comézanse a crear  os primeiros blogs, especialmente despois do Prestige, como maneira reivindicativa e de protesta.

Aparecen as webs 2. 0, blogs mais creativos…espazos xa propios para crear diariamente como ferramenta para auto-publicar. Unha anotación importante: nestes momentos chégase a ter uns tres mil  blogs  en galego. Todo un récord.

As persoas que utilizaban estes medios  publicaban sobre todo contidos de carácter persoal, como ferramenta para establecer tecido social. Cada vez vanse mellorando e creando novas plataformas para crear contidos dixitais de maneira rápida e innovadoras, de maneira que as persoas tamén se van acomodando a elas e, desta maneira ,vanse xerando mais contidos dixitais.

No ano 2015 créase a plataforma YouTube, que supuxo unha ventá máis accesible para dar a coñecer a cultura  galega, especialmente a lingua, xa que conseguía chegar a diferentes partes  dunha maneira diferente e máis amena.

Todas estas ferramentas  dixitais permítennos crear e compartir contido, pero hai unha tendencia a que  as diferentes plataformas nos indican como facelo, xa que non é o mesmo subir unha publicación  a un  blog que a  unha web ou rede social .

María Yañez tamén nos amosou  exemplos de diferentes plataformas que teñen ou tiveron diferentes contidos:

• Panoramio:  persoas comparte fotos de lugares e as súbenas a un mapa para que ti poidas  ver fotos do lugar  antes  de ir.
• Wikilock:  plataforma para compartir  rutas de sendeirismo.
• Oque.gal:   ferramenta para compartir preguntas e respostas  dos usuarios da mesma.

E outras moitas como  Galipedia, Desgalipedia…

Ademais, hai plataformas propias e máis organizadas, cun obxectivo propio  de organizacións, entidades ou particulares  como pode ser Fálame de San Sarduniño (Concello de San Sarduniño), Proxecto Neme o  Photic  (Concello de Carballo) ou como foi Escoitar ( Consello da Cultura Galega). Na actualidade estase producindo moito contido en galego, tanto en plataformas como YouTube como  na produción de curtametraxes e webs series.

Para finalizar María Yañez falounos  sobre Vinte como directora e creadora.  Vinte nace  como unha plataforma de levar a praza onde se conta a información entre os veciños, pero no medio dixital: “unha praza de contidos” en galego.

O obxectivo principal  de Vinte é xerar contidos en galego e chegar a todos aquelas persoas a información  dunha maneira diferente  ou que non utilizan os medios  tradicionais. Outros dos obxectivos é a profesionalidade: Vinte creou métodos para conseguir a profesionalidade  dos artistas e a veracidade dos contidos, información e un  produto diferenciado.

Reflexións sobre o traballo creativo, con Remedios Zafra

O mesmo día finalizamos a xornada  coa conferencia de Remedios zafra, unha pensadora, escritora e feminista que nos falou sobre a precariedade dos traballos no ámbito da creación. Gañadora  do Premio Anagrama  pola obra  O entusiasmo, ofreceu no Consello da Cultura Galega unha reflexión sobre a creatividade e traballo creativo na Cultura-Rede.

Para  Remedios zafra non só é precariedade a parte económica, senón tamén a parte de acceso á Cultura;  os medios para poder  crear os artistas  que moitas veces é peor que aparte económica, por  iso recoméndanos e defende,  que debemos crear  innovando per sen esquecer aquelo que funciona apostando por un carácter  diferenciado.

Un consello para todos, pero sobre todo para os creadores e produtores de Cultura, é que non somos máquinas, senón que necesitamos TEMPO e espazo para crear. Producir  por producir sen “mimar” o traballo non dá bos resultados: aínda que o público ás veces nono entenda, necesítase tempo para  tomarse un respiro e abrir novas ventás.

Na última sesión antes do descanso de abril, o noso alumnado tivo ocasión de experimentar, na aula, pero seguindo o procedemento habitual e con profesionais reais, o que é unha reunión na que se procura financiamento ou patrocinio para un proxecto cultural.

Para iso, no Curso tivemos o pracer de contar con dous profesionais que, entre os seus cometidos laborais, teñen precisamente esta tarefa: a de recibir proxectos, escoitar ás persoas que os promoven e valorar o encaixe que estas propostas poden ter na súa política de financiamento ou patrocinio cultural. Tratouse, por parte do sector público, de Xavier Campos, asesor de Cultura da Deputación da Coruña, e, pola parte do sector privado, de Pedro González Boquete, CEO de Leite Noso, empresa láctea galega que comercializa, entre outros produtos, a marca Deleite, cunha destacada aposta pola cultura do país.

Eles foron os encargados de valorar os dosieres de patrocinio, presentacións e proxectos dos catro equipos de traballo desta edición do Curso, tralo que ofreceron unha pequena charla ao conxunto da aula.

Como relacionarnos con quen pode financiar o noso proxecto?

Xavier Campos compartiu con nós unhas claves básicas na relación coa Administración. No caso dunha Deputación trátase dunha entidade facilitadora, ben sexa a través dos concellos ou a entidades sen ánimo de lucro. E dado o seu carácter público, unha entidade que non precisa dun retorno directo, in en termos económicos nin de outro tipo. Pero, como nos achegamos a ela?

• Chamar por teléfono e mandar un mail. Ben redactado, sen faltas de ortografía, adiantando o tema a tratar ao tempo que se solicita a xuntanza. Todas as administracións, ao igual que as empresas, teñen correos corporativos. Nunca debemos contactar a través das redes sociais, aínda que na nosa vida cotián teñamos ese hábito, e, moito menos aínda, tratar de facelo a través das contas persoais da persoa que sabemos que nos atenderá en caso de xuntanza.
• A xuntanza pídese coa responsable política, que, no caso de non poder atendernos, nos derivará á persoa máis adecuada.
• Debemos ter un coñecemento previo da institución á que acudimos para non manter unha xuntanza solicitando algo que, directamente, non nos poden dar.
• Elaborar o discurso adecuado: o que vale para un patrocinador privado se cadra non é o máis indicado na Administración.

Unha vez feito todo isto, Xavier explicounos que é o que se valora dun proxecto no caso dunha Administración pública. O principal: se encaixa ou non na liña de traballo da institución, neste caso da Deputación. Tamén a solvencia (profesional, non económica) que a persoa que mantén a xuntanza transite sobre o proxecto e que sexa evidente que hai un traballo previo feito. E, obviamente, o interese obxectivo do proxecto.

Como últimas recomendacións, Xavier Campos indicounos que o noso dossier de patrocinio estea ben elaborado e, sobre todo, con claridade expositiva, información accesible, un deseño coidado e un orzamento ben detallado. Tamén que coidemos a actitude: non hai que poñerse nunca no rol dun comercial agresivo nin caer no erro de pensar que a persoa que nos escoita é “o inimigo”. Nunca a resposta que teña un proxecto dependerá do gusto subxectivo desa persoa, á que non debemos ocuparlle, salvo que expresamente nos indique o contrario, máis de vinte minutos.

Investir beneficios “en facer marca e país”

Pola súa banda, Pedro González ofreceunos a súa visión, que é a da perspectiva privada, aínda que,  no seu caso, non se pode falar dunha perspectiva privada xeral, senón dunha visión moi concreta que ten que ver moito coa historia da empresa.

Leite Noso é unha empresa láctea, propiedade dos gandeiros produtores, nacida no ano 2016 a partir dunha marca quebrada polo anterior administrador. O obxectivo principal de Leite Noso é garantir a produción e a comercialización do leite a un prezo xusto, contribuíndo a dar continuidade ao sector, transformando e comercializando, en Galicia coa marca Deleite. Entón, segundo nos explicou Pedro González, “decidimos investir os beneficios en facer marca e país” e, seguindo esa lóxica, decidiron apostar pola cultura.

Primeiro cun festival propio, o Festival do Leite, coa que pretendían reivindicar a importancia deste produto en Galicia, pero co que tamén quixeron influír nalgunhas cuestións, como, por exemplo, dignificando os cachés dos novos grupos e asegurándoos durante o transcurso do festival. Isto, que xerou unha corrente inmediata de empatía no mundo musical, tamén xerou algo que non se dera ata o momento: demanda de patrocinio.

A partir dese momento, cales son as claves para Leite Noso? Segundo nos explicou Pedro González:

• Ser puntuais e concisos nas xuntanzas: na empresa privada, non é habitual poder adicarlle excesivo tempo a este tipo de encontros.
• No dossier, que debe estar ben explicado e deseñado, debe quedar claro cal será a presenza da marca no evento a patrocinar.
• Que o público do proxecto sexa común, ou o máis próximo posible, ao de Deleite.

Ademais, Pedro González explicounos que hai dous tipos de empresas patrocinadoras: as que teñen unha cantidade de diñeiro para investir e o fan sen un criterio definido e as que seleccionan o que patrocinan. Leite Noso responde a este segundo perfil. Por iso, temos que ter en conta todo o anterior para valorar se é a empresa á que dirixirnos.

No caso de que o sexa, Leite Noso ten unha particularidade máis que debemos ter en conta: a norma xeral é que hai uns meses no ano abertos á recepción de propostas de patrocinio e, o que chegue fóra dese prazo, queda para o seguinte exercicio. Non é o seu caso: mentres hai fondos, se o proxecto interesa e encaixa coa visión de país e cultura de Leite Noso, a empresa patrocina.

Foi unha sesión útil e inspiradora, na que Pedro González tamén nos deixou este consello que paga a pena non esquecer:

“Calquera proxecto no que creades e teñades pensado é posible de facer, sempre e cando consigades explicarlle á empresa que é tamén un bo proxecto para ela. Así que sede imaxinativos e propoñede cousas imaxinativas!”

Por José Manuel Rodríguez

Hoy hemos asistido a la clase magistral del profesor Roberto Gómez de la Iglesia, un referente de la gestión cultural a nivel internacional, economista, consultor experto en cultura e innovación y director de c2+i y de Conexiones Improbables.

Fue consejero delegado del grupo Xabide durante 25 años, una de las empresas pioneras en la península ibérica en gestión cultural. En el año 1.982, con solo 23 años, creó su primera empresa c2+i (Culture + Communication + Innovation) con la que realizó más de 2.500 proyectos hasta 2.009, que creó Conexiones Improbables, con la que ha tutelado más de 300 proyectos, hasta el día de hoy.

La intervención de Roberto Gómez de La Iglesia trató sobre las nuevas relaciones que se pueden establecer desde la cultura con el mundo empresarial, una charla que resultó interesante y amena, por lo que consiguió mantener la atención hasta el final, demostrando que ha conseguido actualizar los conceptos de lo que creíamos que era cultura incorporando nuevos horizontes a nuestra profesión, basándose en la exposición y desarrollo de varios conceptos:

El patrocinio clásico

El patrocinio es una técnica de comunicación de la empresa que se basa en generar un mensaje comercial indirecto con el nombre de la empresa o marca del producto con un equipamiento, evento, artista u organización a quien apoya financieramente y con quien tiene unos valores comunes que resulte de interés para un público con un objetivo común.

Enumera las diferentes formas de patrocinio: suministros de equipos, provisión de dinero, provisión de instalaciones, provisión de tecnología o know-how y provisión de personas (profesionales). El profesor Gómez de la Iglesia, resalta además los detalles que hay que tener en cuenta para elaborar un patrocinio: lo primordial es tener bien definido el proyecto, tener claro el presupuesto, las necesidades técnicas, las necesidades a patrocinar, conocer la organización potencialmente patrocinadora, su trayectoria profesional, su capacidad de planificación y la persona responsable, tener claras las posibilidades comunicativas del proyecto y tener claras las condiciones/marco de la relación patrocinador y patrocinado.

Cambiar patrocinio por colaboración mutua

Gómez de la Iglesia, destaca una posibilidad muy interesante: la de cambiar el patrocinio clásico por una colaboración donde ambas partes, cultura y empresa, establezcan una relación de igual a igual, donde ambos se beneficien recíprocamente con la idea de generar recursos, intentar cambiar la mentalidad, la orientación de la organización hacia la incorporación y dar más valor al objetivo que son los diferentes públicos y que incremente la predisposición al pago por lo recibido, sea cual sea el servicio.

El profesor da las claves de las dimensiones de las nuevas formas de relación: la cultura como base de concepto de valor, las artes y la cultura como sector económico y impacto económico en la cultura. La transformación de los valores, es por lo tanto buscar la transformación de la cultura, cambiando el hábito de captar recursos y reducir costes, porque generar valor supone transmitir historias, nuevos significados compartidos, nuevos espacios de relación en coloquios de co-creación, explotación, etc.

Las organizaciones sociales y económicas, más allá de sobrevivir ofreciendo buenos productos y servicios, hoy están buscando, según Gómez de la Iglesia, afrontar el reto digital y la intangibilización progresiva, por eso es necesario, según él, crear nuevos significados y conectar, para desarrollar nuevos espacios relacionados con sus públicos, internos y externos y emocionar creando nuevas experiencias.

El valor diferencial

Para el profesor, lo importante es el objetivo de generar VALOR DIFERENCIAL, que es la percepción de la utilidad que se obtiene de un producto. Los ciudadanos dedican su dinero a lo que le dan valor y hay tres tipos: el valor funcional, el vivencial y el simbólico.

La innovación social y productiva precisa de la capacidad para crear experiencias, imaginación, capacidad de trabajar en los límites, en las periferias, muy apropiadas en el mundo creativo. Para Gómez de la Iglesia no importa la clase social ni el nivel económico si el valor convence al público que consume. Y pone como ejemplo de ello el caso de parados, estudiantes y jubilados, que, a pesar de tener una economía reducida, siguen con sus abonos a los distintos equipos de fútbol. Por eso hay que saber generar percepción de valor diferencial: si es valorado por el público, éste estará dispuesto a pagar un poco más. En este sentido, el profesor hace una reflexión sobre la butaca vacía de un espectáculo: un servicio no prestado es un servicio perdido.

El modelo de la herradura

Y muestra un nuevo abanico de servicios que los profesionales de la cultura deberían ofrecer para generar recursos y se basa en cuatro tipologías: el patrocinio clásico con programas de apoyo a proyectos y organizaciones artísticas y culturales, con dinero, en especie, cesión de instalaciones y apoyo con personas especializadas Know-how. Programas de Arte y Cultura como instrumentos empresariales en el diseño de la oferta, en la comercialización y en la comunicación. Programas de Artes y Cultura para formación, sensibilización interna y construcción de equipos en la empresa. Además de programas de intervención artística y cultural en las organizaciones para la reflexión estratégica, el cambio y la innovación. Mirando el futuro, resalta la CREATIVIDAD como prioridad y estrategia de cara al próximo año 2.020 para la Comunidad Europea.

Inteligencia Colectiva

Otro punto en el que depara Gómez de la Iglesia en el concepto de inteligencia colectiva y recomienda que se incorpore a la actividad más diversidad, pero que sea diversidad de la buena, de la de verdad. E incide en inculcar el hábito de desarrollar la colaboración en nuestra profesión, habito que se debería practicar todos los días.

Como final de la clase magistral, hay que resaltar los siguientes conceptos en los que el profesor hizo especial hincapié:

1. Que no se debe pensar en una gestión cultural solo para el mundo de la cultura.
2. Que hay que pensar en otros sectores como la salud, educación, empresas, turismo, industrias, servicios…
3. Que debemos conseguir que cada evento sea una experiencia diferente.
4. Que para producir recursos hay que invertir dinero y tiempo.
5. Que se debería sustituir la intencionalidad de un evento que sucede, por el evento que conmueve.
6. Que no se debe centrar en lo que todo el mundo hace. Debemos de perseguir hacer algo diferente.
7. Que los artistas son buenos investigadores, muy críticos y buenos comunicadores.
8. Que se debe hacer de la gestión cultural una profesión rentable social y personalmente.
9. Cambiar la respuesta es evolución, cambiar la pregunta es revolución.

Por último, el profesor enfatizó en el lema de que el futuro de la profesión pasa por ¡innovar, innovar e innovar!