Medación e programación cultural. Artes escénicas e música. Con Paulo Rodríguez e Marián Fernández

Por Jimmy Núñez

O pasado 16 de xaneiro comezamos o módulo do curso Mediacion e Programacion Cultural e contamos na clase coa presenza de Paulo Rodríguez, director do teatro Rosalía de Castro da Coruña, para falarnos de programación teatral e con Marián Fernández, socia cooperativista de O Cable Inglés, que produce, entre moitas outras cousas, os Premios Martín Códax da Música.

En primeiro lugar,  Paulo Rodríguez ensinounos como fai el a xestión do teatro que dirixe, o Rosalía de Castro. Para iso, dividiu a súa sesión en dúas partes: na primeira falándonos do plan operativo de programación que leva a cabo, e como elabora el a programación regular do teatro, e despois fixemos unha análise, ou, máis ben unha retrospectiva do falado, botando man da programación regular do teatro.

Dentro da súa charla, o primeiro que fixo foi ensinarnos un video de Cultural Box e acto seguido falounos sobre cales eran as labores dun director artístico dun teatro:

• Técnico de administración.
• Xefe de persoal.
• Administrador e tesoureiro.

E dicir, un director artístico encárgase de labores moi diversas tales como: estéticas, administrativas, económicas, sociais… Unhas labores das que se encarga sempre facendo un proxecto escrito que ten que pasar polas mans das administracións para que o aproben.

Dentro da labor como programador, segundo el hai que tomar uns riscos. El considera que non hai unha fórmula para programar, pero podemos botar man dunha serie de recursos ou ferramentas. Ante todo débese encontrar un equilibrio entre propostas: que haxa de teatro e danza, propostas en español e propostas en galego, propostas máis clásicas e propostas máis contemporáneas… O obxectivo da programación é xerar unha experiencia artística significativa para tod@s @s que a comparten, xunto con poñer en contacto a artistas ou creadores cos públicos.

Para poder realizar a programación tómanse unha serie de criterios:

• Analizando o contexto, saberemos que propostas que programaremos serán atractivas para o publico.
• Participación en ciclos e redes, tales como a Rede Galega de Teatros e Auditorios ou a RED.
• Equilibro entre as propostas.

E dentro do proceso de programación hai unha serie de fases:

• Pre-produción ou pactos coas compañías. Decídese o caché, a montaxe, a desmontaxe, a ficha técnica… É dicir, nesta fase páctase quen asume cada cousa.
• Toma de decisión. Contratación dos espectáculos. Deséñanse os límites ou a cartografía pola que se van mover os públicos.
• Política de prezos. Facilitaran o acceso aos espectáculos dos diversos públicos.
• Mostra dos espectáculos.
• Avaliación da programación.

Recalcou que a figura do programador ten que ser, na súa fin, a procura da calidade e a procura da oportunidade. Ademais de que, no teatro que el administra, existe un proxecto de fidelización, que na actualidade conta con algo máis de 500 abonad*s.

Toda esta información intentámola asimilar analizando a programación Ciclo Principal de Primavera 2019 do Teatro Rosalía de Castro, onde a programación ten diversas frontes: hai espectáculos contratados directamente polo teatro, outros programados a través da Rede de Teatros e Auditorios de Galicia, así como a través de RED. Tamén hai un ciclo de danza, o TRC Danza. Todo isto apoiado por unha política de prezos que facilitara a conexión entre os artistas e os públicos, estratexias de comunicación e a política de fidelización.

A maiores, recomendounos bibliografía que nos pode complementar e axudar a hora de realizar unha programación teatral:

“La programación de las artes escénicas.” de Kenneth Foster.

“Diseño de proyectos culturales” de David Rosello.

“La xestión de teatros: modelos y estrategias para equipamientos culturales.” de Lluis Bonet.

Despois foi turno de Marián Fernández, integrante da cooperativa O Cable Inglés, que impulsou, por exemplo, os Premios Martin Codax da Música. Para poder entender o seu proceso de traballo e, os paradigmas da súa sesión,  apoiámonos nun artigo escrito por ela para “A Xestión Cultural en Galicia”, publicado en Praza.

Analizamos así a situación da música dentro da xestión cultural en Galicia. Existe, desde hai uns anos, un boom festivaleiro, sumado á programación habitual de distintas salas que se espallan por toda Galicia. Ese boom festivaleiro foi ese o tema central da charla. Analizamos que a lei de contratos resta tempo e funcionalidade aos proxectos por centrar os esforzos en facer contas e contratos.

Agora mesmo existe FestGalicia, que consta con 10 festivais asociados, mais non entran dentro dos circuítos de venda de cultura, senón de turismo. É dicir, estanse utilizando os festivais de musica coma un reclamos turístico para atraer públicos e turistas a Galicia. Para isto utilizase o reclamo de “Galicia como territorio de festivais”

Acto seguido, fixemos un exercicio práctico ao redor dos Premios Martín Códax. Consistía en facer un simulacro sobre a súa elaboración.  Por grupos, encargabámonos de facer as tarefas da xunta directiva, do equipo de produción, de comunicación e de financiamento.